Եսայի Կարապետյան. «Երաժշտության սիրտն ու հոգին բխում են ճնշումներից վերականգնված մարդկանց փորձից»
«Երաժշտության սիրտն ու հոգին բխում են ճնշումներից վերականգնված մարդկանց փորձից: Շատ մշակույթներ, այդ թվում՝ Հայաստանի մշակույթը, կիսում են այս փորձը։ Հուսով եմ՝ մեր երաժշտությունը ռեզոնանս կունենա մարդկանց մեջ եւ կմիավորի նրանց»,- London Jazz News-ի հետ զրույցում ասել է ֆրանսահայ դաշնակահար Եսայի Կարապետյանը։
Եսային ծնվել է Երեւանում 1993 թվականին երաժշտական ընտանիքում եւ մեծացել է Մարսելում։ Նա սկսել է սովորել հայկական ավանդական պարեր ու սովորել ֆլեյտա (շվի) նվագել հորեղբոր տղայի մոտ հինգ տարեկանում։ Նախ ընդունվել է Մարսելի կոնսերվատորիա՝ դասական դաշնամուր սովորելու։ Հենց Մարսելում իր հորեղբոր մեքենան նստելիս Եսային հայտնաբերել է Քիթ Ջարեթի, Հերբի Հենքոքի եւ Weather Report-ի լրագրող Ջո Զավինուլի ձայները՝ նախքան Փարիզի կոնսերվատորիա (CNSMD) գնալը: Բերկլիում մագիստրատուրայի համար լիարժեք կրթաթոշակով սովորելուց հետո նա արժանացել է 2020 թվականի Downbeat Student Awards մրցանակին՝ որպես տարվա դաշնակահար եւ կոմպոզիտոր: Մեկ տարի անց նա արժանացել է European Letter One Rising Star մրցանակին։ KYUDO լեյբլ նրա դեբյուտային ալբոմը լավ արձագանքներ է ստացել։
Կարապետյանն ապրիլի 21-ին Ռոննի Սքոթում հանդես կգա նոր կվինտետի հետ, որում հիմնականում ընդգրկված են հայ երաժիշտներ՝ եղբայր Մարկ Կարապետյան՝ (նվագում է Տիգրան Համասյանի հյուրախաղերի խմբում), Նորայր Գափոյանը՝ դուդուկ, Ավագ Մարգարյանը՝ բլյուլ, ինչպես նաեւ ֆրանսիացիներ՝ թմբկահար Դեւիդ Պաիչ։ Մի քանի օր անց՝ ապրիլի 29-ին, Բրեմենում տեղի կունենա ջազային շնորհանդես։ Ամառը եւս զբաղված է․ «France Talents Adami Jazz Award»-ի արդյունքում նրան հանձնարարվեց ստեղծել հատուկ եռյակ Մարկ Կարապետյանի եւ նրա մենթոր Թերի Լայն Քարինգթոնի հետ:
Նրանք միասին ելույթ կունենան ֆրանսիական երեք խոշոր փառատոներում՝ Jazz Sous les Pommiers, Jazz à Vienne եւ Jazz à la Villette Փարիզում:
Հարցին, թե որքանով է նա անդրադառնում հայկական ռիթմերին իր ստեղծագործություններում եւ կատարումներում, հաշվի առնելով, որ նա հայ ջազ կատարողներից է, ով տարբեր տարիներին հայտնի է դարձել միջազգային բեմում (չհաշված լուսահոգի Փոլ Մոտյանին եւ Արմեն Դոնելյանին), Լևոն Մալխասյան, Էլինա Մարտիրոսյան եւ իհարկե Տիգրան Համասյան, Եսայը նշել է.
«Իմ հիմնական հետաքրքրությունն այս պահին երաժշտական սկզբնաղբյուր նյութ ստեղծելն է, որը հրավիրում է համարձակ երկխոսության։ Այն գերազանցում է ազգային եւ էթնիկ խոչընդոտները: Խումբը կազմող անհատների շնորհիվ ցանկացած մշակութային տարր կարող է լինել այս աղբյուրից բխող հնարավորություն: Սա հսկայական մարտահրավեր է, քանի որ մենք պետք է զարգացնենք մարդկային ռեսուրսները, որոնք անհրաժեշտ են այս բոլոր տարբեր տեսակետներն ընդունելու եւ համագործակցելու համար: Երաժշտության սիրտն ու հոգին բխում են ճնշումներից վերականգնված մարդկանց փորձից: Շատ մշակույթներ, ներառյալ հայկական մշակույթը, կիսում են այս փորձը: Հուսով եմ՝ մեր երաժշտությունն արձագանք կգտնի մարդկանց սրտերում եւ կմիավորի նրանց։ Սա այն մարտահրավերն է, որը մենք վերցնում ենք այս տարի Թերի Լայն Քարինգթոնի ղեկավարությամբ իմ եռյակում, ինչպես նաեւ Ռոննի Սքոթի հետ իմ կվինտում, որը բաղկացած է ինչպես ջազից, այնպես էլ հայկական ավանդական իմպրովիզներից»:
Եսային ծնվել է Երեւանում 1993 թվականին երաժշտական ընտանիքում եւ մեծացել է Մարսելում։ Նա սկսել է սովորել հայկական ավանդական պարեր ու սովորել ֆլեյտա (շվի) նվագել հորեղբոր տղայի մոտ հինգ տարեկանում։ Նախ ընդունվել է Մարսելի կոնսերվատորիա՝ դասական դաշնամուր սովորելու։ Հենց Մարսելում իր հորեղբոր մեքենան նստելիս Եսային հայտնաբերել է Քիթ Ջարեթի, Հերբի Հենքոքի եւ Weather Report-ի լրագրող Ջո Զավինուլի ձայները՝ նախքան Փարիզի կոնսերվատորիա (CNSMD) գնալը: Բերկլիում մագիստրատուրայի համար լիարժեք կրթաթոշակով սովորելուց հետո նա արժանացել է 2020 թվականի Downbeat Student Awards մրցանակին՝ որպես տարվա դաշնակահար եւ կոմպոզիտոր: Մեկ տարի անց նա արժանացել է European Letter One Rising Star մրցանակին։ KYUDO լեյբլ նրա դեբյուտային ալբոմը լավ արձագանքներ է ստացել։
Կարապետյանն ապրիլի 21-ին Ռոննի Սքոթում հանդես կգա նոր կվինտետի հետ, որում հիմնականում ընդգրկված են հայ երաժիշտներ՝ եղբայր Մարկ Կարապետյան՝ (նվագում է Տիգրան Համասյանի հյուրախաղերի խմբում), Նորայր Գափոյանը՝ դուդուկ, Ավագ Մարգարյանը՝ բլյուլ, ինչպես նաեւ ֆրանսիացիներ՝ թմբկահար Դեւիդ Պաիչ։ Մի քանի օր անց՝ ապրիլի 29-ին, Բրեմենում տեղի կունենա ջազային շնորհանդես։ Ամառը եւս զբաղված է․ «France Talents Adami Jazz Award»-ի արդյունքում նրան հանձնարարվեց ստեղծել հատուկ եռյակ Մարկ Կարապետյանի եւ նրա մենթոր Թերի Լայն Քարինգթոնի հետ:
Նրանք միասին ելույթ կունենան ֆրանսիական երեք խոշոր փառատոներում՝ Jazz Sous les Pommiers, Jazz à Vienne եւ Jazz à la Villette Փարիզում:
Հարցին, թե որքանով է նա անդրադառնում հայկական ռիթմերին իր ստեղծագործություններում եւ կատարումներում, հաշվի առնելով, որ նա հայ ջազ կատարողներից է, ով տարբեր տարիներին հայտնի է դարձել միջազգային բեմում (չհաշված լուսահոգի Փոլ Մոտյանին եւ Արմեն Դոնելյանին), Լևոն Մալխասյան, Էլինա Մարտիրոսյան եւ իհարկե Տիգրան Համասյան, Եսայը նշել է.
«Իմ հիմնական հետաքրքրությունն այս պահին երաժշտական սկզբնաղբյուր նյութ ստեղծելն է, որը հրավիրում է համարձակ երկխոսության։ Այն գերազանցում է ազգային եւ էթնիկ խոչընդոտները: Խումբը կազմող անհատների շնորհիվ ցանկացած մշակութային տարր կարող է լինել այս աղբյուրից բխող հնարավորություն: Սա հսկայական մարտահրավեր է, քանի որ մենք պետք է զարգացնենք մարդկային ռեսուրսները, որոնք անհրաժեշտ են այս բոլոր տարբեր տեսակետներն ընդունելու եւ համագործակցելու համար: Երաժշտության սիրտն ու հոգին բխում են ճնշումներից վերականգնված մարդկանց փորձից: Շատ մշակույթներ, ներառյալ հայկական մշակույթը, կիսում են այս փորձը: Հուսով եմ՝ մեր երաժշտությունն արձագանք կգտնի մարդկանց սրտերում եւ կմիավորի նրանց։ Սա այն մարտահրավերն է, որը մենք վերցնում ենք այս տարի Թերի Լայն Քարինգթոնի ղեկավարությամբ իմ եռյակում, ինչպես նաեւ Ռոննի Սքոթի հետ իմ կվինտում, որը բաղկացած է ինչպես ջազից, այնպես էլ հայկական ավանդական իմպրովիզներից»:
